Türkiye’de son aylarda gündemden düşmeyen ve konuyla ilgili yeni yasal düzenlemelerin hazırlandığı Zorunlu Trafik Sigortasındaki prim artışları, sigortalılık oranlarının azalmasına neden oldu. Uzmanlar, kazaların yıllık 4 milyar dolar zarara sebep olduğunu belirtti.
Yaşar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Banu Özgürel, ülkemizde yılda 1 milyonun üzerinde trafik kazası meydana geldiğini, bu kazalarda binlerce kişi yaşamını yitirirken, 10 binlerce kişinin de yaralandığını belirtti. Özgürel, kazaların yıllık 4 milyar dolar zarara neden olduğunu vurgulayarak, yaşanan prim artışlarının vatandaşların tepkisine neden olduğunu; ancak yaşanan prim artışlarına karşın şirketlerin zararının sürdüğünü söyledi. Yrd. Doç. Dr. Banu Özgürel, 2015 yılına bakıldığında toplanan prim miktarının 6 milyar 560 milyon 850 bin TL olduğunu belirterek "1 milyon 216 bin 398 kişiye 4 milyar 37 milyon 448 bin lira tazminat ödenmiş. Ancak işlemi süren muallak tazminat miktarı da 4 milyar 335 milyon 202 bin lira olarak karşımıza çıkıyor. 6,5 milyar lira prim toplayan şirketlerin tazminat miktarları bu iki kalem hesaplandığında 8,4 milyarı buluyor. Yani sektörün zararı ortada” diye konuştu.
Yrd. Doç. Dr. Banu Özgürel, sigorta yaptırmayan vatandaşları uyararak, şunları söyledi:
“Her ne kadar zam gelmiş olsa da sektörün zararı ve ödediği tazminatı düşündüğümüzde, trafik sigortası hâlâ ucuz. Ben kesinlikle yaptırırım. Çünkü herhangi bir kaza durumunda, yalnızca maddi hasarda araç başına 31 bin TL, sakatlık ve ölüm halinde 1 milyon 550 bin TL’ye kadar karşı tarafa ödemek zorunda kalabileceğim maddi ve manevi tazminatı cebimden ödeyeceğime bu ayın prim ortalaması olan 654 lirayı ödeyerek bu dertten kurtulurum.”

KURALLARA UYAN, DİKKATLİ OLAN KAZANIYOR
Prim miktarındaki artışın bu zarar nedeniyle yaşandığını kaydeden Özgürel, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Öncelikle şunu belirtmekte fayda var. Zorunlu Trafik Sigortası karşı tarafın zararını karşılar, kasko ise sizin zararınızı karşılar. Yani kasko ile trafik sigortası birbirini tamamlar. Kaza durumunda cebinizden hiç para çıkmamasını istiyorsanız her iki sigortayı da yaptırmakta fayda var. Son dönemde, trafik sigortası oldukça gündemde, çünkü ciddi anlamda bir prim zammı gerçekleşti. Ancak şu var ki siz kaza yapan bir sürücü değilseniz, yani hasarsız bir araca sahip ve dikkatli bir sürücüyseniz sizin trafik sigortası primlerinize yapılan zam yüzde 18,84. Yani hasarlı taşıt sürücülerinin karşılaştığı yüzde 100’ün üstünde artış değil. Burada kurala uyanlar ve dikkatli olanlar korunmakta. Trafik sigortalarında tarife basamakları var. Bu tarife basamaklarının 1. basamağının dışında kalan diğer tüm basamaklar için prim artışı yüzde 100’ün üzerinde. Ayrıca yapılması planlanan yasal düzenleme ile yüzde 100 kusurlu olan kişilere tazminat ödemesi yapılmaması planlanıyor. Bu durumda kurallara uymak ve dikkatli bir sürücü olmak bu anlamda çok önem kazanıyor.”

SİGORTA YAPTIRAN SAYISI DÜŞÜYOR
Son zamanlarda bu konu hakkında her gün bir gelişme olduğunu ifade eden Yrd. Doç. Dr. Özgürel, şunları söyledi:
“Hatta kasko ile trafik sigortalarının birleştirilmesi gündeme geldi. Ancak rakama bakacak olursak 2015 yılı Ocak ayında 1 milyon 483 bin 898 yazılan poliçe varken 2016 yılının Ocak ayında düşüş var ve 1 milyon 458 bin 199 poliçe yazılmış. Trafiğe çıkan yeni araç sayısı düşünüldüğünde bu sayının çok daha fazla olması beklenirdi. Benzer durum Şubat ayı verilerinde de görünüyor. 2015 yılının Şubat ayında 2 milyon 812 bin 695 yazılan poliçe varken 2016 Şubat ayında 29 gün olmasına karşın çok küçük bir artışla 2 milyon 820 bin 314 yazılan poliçe var. Prim miktarı 2 kata yakın artmış. Bu Mart ayında da prim miktarı 2 kat artarken yazılan poliçe sayısı 24. günde geçen yılı yakalamış değil.”

SEKTÖRDE ZARAR SÜRÜYOR
Zamlara karşın sektördeki zararın sürdüğünü örneklerle anlatan Özgürel, sözlerine şöyle devam etti:
"Ocak 2016’da, 1 milyon 458 bin 199 kişi sigorta yaptı ve bu sigortadan elde edilen prim geliri ise 861 milyon 216 bin TL. Yine bu ay içinde yalnızca emniyet güçlerinin müdahale ettiği toplam 30 bin 795 kaza gerçekleşmiş. Bu rakama tarafların arasında anlaşarak tutanak tuttuğu kazalar dahil değil. Eğer bu kazaya karışan tarafların hepsinin Zorunlu Trafik Sigortası olduğunu varsayarsak, her biri taşıt için yaklaşık 31 bin TL maddi tazminat ödendiğini düşünürsek bile trafik sigortası tarafından tazminat olarak taraflara toplam olarak 954 milyon 645 bin lira ödenmiş oluyor. Şu koşullar altında bile daha ilk aydan trafik sigortası yüzde 100’ün üstündeki zamma rağmen zarar yazmaya başladı. Her ne kadar prim zammı dikkat çekse de teminatlara yapılan zam paralelinde gerçekleşti. Örneğin, 2015 yılında araç başına maddi hasar için 29 bin lira ödenirken bu yıl 31 bin lira olarak düzenlenmiş. Ölüm ve sakatlık halinde ise toplam 1 milyon 550 bin TL’ye kadar tazminat ödenebiliyor. Bu da bu ayın ortalaması 654 lira olan trafik sigortası ile ne kadar bir riskten kurtulduğumuzun rakamları. Bu işin aktüeryal ve istatistiksel oluru var. Bunlar göz ardı edilirse ileride bu konuda değil yüzde 100, çok daha fazla zam yapılmak zorunda kalınacak. Her ne kadar yüzde 100 zam gelmiş olsa da trafik sigortası mevcut tablo ve ödenen tazminatlar dikkate alındığında hâlâ ucuz."
İllerde sigortasızlık oranında ise ilk 10 değişmedi. Şanlıurfa, Kars, Afyon, Karaman, Ardahan, Manisa, Niğde, Kilis, Burdur ve Çanakkale ilk 10 ili oluşturuyor. Şanlıurfa’da sigortasızlık oranı yüzde 36,76’ya çıkmış durumda olduğu öğrenildi. En fazla sigorta yaptıran iller İstanbul, Bingöl ve Trabzon oldu. İstanbul’da araçların yüzde 91,58’i sigortalı, Ankara’da bu rakam 87,28, İzmir’de ise 77,52'de yer aldı.