Türkiye İstatistik Kurumu, "İstatistiklerle Kadın, 2022" çalışmasının sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, ülke nüfusunun yüzde 49,9'unu kadınlar, yüzde 50,1'ini erkekler oluşturdu. Türkiye'nin kadın nüfusu 42 milyon 575 bin 441 kişi, erkek nüfus 42 milyon 704 bin 112 kişi oldu.
Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha yukarı yaş grubundan itibaren kadınların lehine değişti. Kadın nüfusun oranı, 60-74 yaş grubunda yüzde 52,2 iken 90 ve üzeri yaş grubunda yüzde 72,4 olarak belirlendi.

Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı sonuçlarına göre, en az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranının 2008-2021 yıllarında arttığı görüldü.

En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki bireylerin toplam nüfus içindeki oranı, 2008'de yüzde 81,1 iken, 2021'de yüzde 92,1'e çıktı. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, 2008'de en az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı yüzde 72,6, erkeklerin oranı yüzde 89,8 iken, 2021'de kadınlarda yüzde 87,3, erkeklerde yüzde 97,1 oldu.

Buna göre, yüksekokul ve fakülte, yüksek lisans ve doktora mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında yüzde 9,8 iken 2021 yılında yüzde 23 oldu. Cinsiyete göre, 2008'de yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı yüzde 7,6, erkeklerin oranı yüzde 12,1 iken bu oran 2021'de kadınlarda yüzde 20,9, erkeklerde ise yüzde 25,1 olarak belirlendi.

Yükseköğretim mezunu kadınların iş gücüne katılma oranı yüzde 67,6
Hane Halkı İş Gücü Araştırması sonuçlarına göre, 2021'de 15 ve daha yukarı yaştaki iş gücüne katılma oranı yüzde 51,4 olarak hesaplandı. Bu oran kadınlarda yüzde 32,8, erkeklerde ise yüzde 70,3 oldu.

İş gücüne katılma oranı eğitim durumuna göre incelendiğinde, kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe iş gücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan kadınların iş gücüne katılma oranı yüzde 12,8, lise altı eğitimli kadınların yüzde 25,3, lise mezunu kadınların yüzde 32,5, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların yüzde 38,5 iken yükseköğretim mezunu kadınların oranı yüzde 67,6 olarak kayıtlara geçti.

Kadınların istihdam oranı erkeklerin yarısından daha az
Hane Halkı İş Gücü Araştırması sonuçlarına göre, 2021'de 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin oranının yüzde 45,2 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 28, erkeklerde yüzde 62,8 oldu.

En yüksek istihdam oranı yüzde 52 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli), en düşük istihdam oranı ise yüzde 29,9 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgelerinde gerçekleşti.

En yüksek kadın istihdam oranı, yüzde 36,8 ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesinde oluştu. Bu bölgeyi yüzde 35,6 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), yüzde 33,8 ile TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) izledi.

En düşük kadın istihdam oranı ise yüzde 14,5 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde görülürken bu bölgeyi yüzde 15,9 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır), yüzde 19,6 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) takip etti.

En yüksek erkek istihdam oranı, yüzde 70 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde hesaplandı. Bu bölgenin ardından yüzde 67,2 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), yüzde 67,1 ile TR52 (Konya, Karaman) geldi.

En düşük erkek istihdam oranı ise yüzde 46,7 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi yüzde 54,2 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) ve TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) izledi.

Kadınların istihdamda yarı zamanlı çalışma oranı yüzde 16,4 oldu
Hane Halkı İş Gücü Araştırması sonuçlarına göre, yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki oranının 2021'de yüzde 9,9 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 16,4, erkeklerde ise yüzde 7 olarak kaydedildi.

Hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki bireylerin istihdam oranı, 2014'te yüzde 59,8 iken 2021 yılında yüzde 58,9 oldu. 2021 yılında hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kadınların istihdam oranının yüzde 26,1, erkeklerin istihdam oranının ise yüzde 89,1 olduğu belirlendi.

Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre, 2022'de çalışanların yüzde 63,2'sinin işe geliş gidiş için harcanan zamandan memnun olduğu görüldü. Kadın çalışanlarda bu oran yüzde 67,5, erkek çalışanlarda ise yüzde 61,5 çıktı.

- Kadın yönetici sayısı artıyor

Dışişleri Bakanlığı verilerine göre, kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde 11,9 iken 2022 yılında yüzde 27,2 oldu. Erkek büyükelçi oranı ise 2011 yılında yüzde 88,1 iken 2022 yılında yüzde 72,8'ye geriledi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre, 2022 yıl sonu itibarıyla 579 milletvekili içinde kadın milletvekili sayısının 100, erkek milletvekili sayısının 479 olduğu görüldü. Meclise giren kadın milletvekili oranı, 2007 yılında yüzde 9,1 iken 2022 yılında yüzde 17,3'e yükseldi.

Yükseköğretim istatistiklerine göre, yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde 27,6 iken 2021-2022 öğretim yılında yüzde 33,2 oldu. Doçent kadrosunda görev yapan kadın oranı 2021-2022 öğretim yılında yüzde 40,2 iken öğretim görevlisi kadrosunda görev yapan kadın oranı yüzde 50,8 olarak kayıtlara geçti.

Hane Halkı İş Gücü Araştırması sonuçlarına göre, şirketlerde üst düzey ve orta kademe yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012 yılında yüzde 14,4 iken 2021 yılında yüzde 20,7 olarak belirlendi.

Kadının çalışması değerli bulunuyor
Aile Yapısı Araştırması sonuçlarına göre, 2021 yılında kadınların çalışması ile ilgili bireylerin algıları incelendiğinde, kadının çalışması ve sosyal hayata katkı sağlamasının değerli olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 82,6 olurken, kadınlara göre bu oran yüzde 85,6, erkeklere göre ise yüzde 79,5 oldu.

Evlenme istatistiklerine göre, resmi olarak ilk evliliğini 2022 yılında yapmış kadınların ortalama evlenme yaşı 25,6 iken erkeklerin ortalama evlenme yaşı 28,2 olarak kayıtlara geçti. Ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu il, kadınlarda 29,7 yaş, erkeklerde 32,3 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en düşük olduğu il ise kadınlarda 22,7 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26,2 yaş ile Şanlıurfa olarak belirlendi.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre, resmi evliliklerde eşler arasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2021 yılında kadınların yüzde 39,4'ünün kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü. Eşlerinden daha yüksek eğitimli olan kadınların oranının yüzde 15,9, eğitim seviyeleri aynı olan eşlerin oranının ise yüzde 42,8 olduğu saptandı.

Boşanma istatistiklerine göre, 2022 yılında kesinleşen boşanma davaları sonucu çocukların velayeti çoğunlukla anneye verildi. Annenin velayetine verilen çocuk oranı yüzde 75,7 iken babanın velayetine verilen çocuk oranı yüzde 24,3 oldu.

Ev işlerini genellikle kadınlar üstlendi
Aile Yapısı Araştırması sonuçlarına göre, 2021 yılında hanedeki ev işlerinin genellikle kim tarafından yapıldığı incelendiğinde, evin badana/boyası hariç tüm işleri genellikle bir hane halkı ferdi tarafından üstleniliyor.

Hane halkı ferdi tarafından yapılan ev işleri cinsiyete göre incelendiğinde, ev işlerini genellikle kadınların üstlendiği görüldü. Kadınlar en fazla yüzde 94,4 ile çocuk bakımı, yüzde 85,6 ile çamaşır ve bulaşık yıkama (makineyle bile olsa), yüzde 85,4 ile yemek yapma ve evin günlük toplanması ve temizlenmesi işlerini üstlendi. Erkekler en fazla yüzde 74,1 ile aylık faturaların ödenmesi, yüzde 65,2 ile küçük bakım, onarım, tamir işlerini yerine getiriyor.

İnternetten alışveriş yapan kadınların oranı yüzde 42,7
Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına göre, 2022'de 16-74 yaş grubundaki bireylerin İnternet kullanım oranı yüzde 85 oldu. Bu oran kadınlarda yüzde 80,9 iken erkeklerde yüzde 89,1 olarak belirlendi.

Araştırma sonuçlarına göre, internet üzerinden kişisel kullanım amacıyla mal veya hizmet siparişi veren ya da satın alan 16-74 yaş grubundaki bireylerin oranı, Nisan 2021 ile Mart 2022 dönemini kapsayan 12 ayda yüzde 46,2 oldu. Cinsiyete göre internet üzerinden mal veya hizmet siparişi verme ya da satın alma oranı, kadınlarda yüzde 42,7 iken erkeklerde yüzde 49,7 olarak kayıtlara geçti.

Kadınların yüzde 30,4'ü gece kendini güvensiz hissediyor
Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre, 2022 yılında, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 21,8 iken bu oran kadınlarda yüzde 30,4, erkeklerde yüzde 13 oldu. Kadınların yüzde 51,1'i, erkeklerin ise yüzde 71,9'u yaşadıkları çevrede kendilerini güvende hissetti.

Evde yalnız otururken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı 2022 yılında yüzde 5 iken bu oran kadınlarda yüzde 6,8, erkeklerde yüzde 3,2 olarak hesaplandı. Kadınların yüzde 80,5'i, erkeklerin ise yüzde 88,2'si evde yalnız otururken kendilerini güvende hissettiğini bildirdi. (AA)