Kars’ta Çoban Olmak!

Tacettin DURMUŞ

Her ne kadar Kars’ın nüfusu her geçen yıl erimesine karşın, büyük ve küçükbaş hayvan varlığı sayısı da ters orantılı olarak artıyor. Büyük baş hayvan sayısının arttığı ve koyunculuğun gerilediği Kars’ta, çobanlık mesleğini artık başta Afgan sığınmacılar olmak üzere Ağrı ve Iğdır’dan gelen vatandaşlar yapıyor. Kars’ta kendi hayvanlarını gütmeyen sürü sahipleri, çoban bulamadığı için her yıl olduğu gibi bu yılda hayvanlarını ya Afgan sığınmacılara yada komşu illerden gelen çobanlara emanet ediyor.
Kars’ın köylerinde doğan çocuklar iş beğenmeyip kendi hayvanlarına bakmadığı gibi büyük şehitlere göç ederek tabiri caizse başkalarına çobanlık yapıyor. Kars’ın nerdeyse 381 köyünde çoğunluğu kaçak olarak çalışan Afgan çobanlar hallerinden memnun gözükürken, Iğdır ve Ağrı’dan Kars’a sürü gütmemeye gelen çobanlar ise adeta dert küpü…
HER ŞEY ATEŞ PAHASI OLMUŞ
Kars’ın merkeze bağlı Akçalar Köyünde 620 tane kuzulu koyuna çobanlık yapan Iğdırlı Ali Erat da son yıllarda yaşanan hayat pahalılığından yakınıyor. 50 yaşında olan Ali Erat çocukluğundan beri çobanlık yaptığını belirterek 3 çocuklu ailesine bakmak için 7 ay boyunca Kars’ta çobanlık yapıyor. Iğdır’da yaşayan 3 çocuğunu okutmak için gece gündüz arazide olduğunu söyleyen Erat, günümüz toplumunda ve ailelerde ahlaki geleneksel değerlerin her geçen gün anlamını kaybettiğini söyledi. Eski günleri aradığını da ve koyunların sütünün bile sağılmadığını söyleyen sürü yöneticisi Ali Erat, ”Iğdırlıyım. Eşim ve 3 çocuğum var ve 3’ü de öğrenci. Çocukluğumdan beri bu işi yapıyorum. Çobanlıktan para kazanılmıyor. Bir şey alamıyorsun, her şey ateş pahası olmuş. Geçimimizi sağlamak için çobanlık yapıyorum. Aldığımız para eve gitmeden bitiyor. 4, 5 ay daha çobanlık yapacağım. Ama aldıpım para şimdiden bitti. Öğrenci çocuklarımın elbiselerini bile alamıyorum.” Dedi.
DAHA ÖNCE BOLLUK VE BEREKET VARDI!
Daha önce bolluk ve bereket vardı! İnsanlar birbirine saygılıydı. Özellikle büyüklere saygı o zaman vardı. Şimdi oğlundan bir bardak su istiyorsun, ‘Baba kalak kendin al’ diyor. Saygı kalmamış yani. Eskiden saygı vardı. Babamızın bir arkadaşı evimize misafir geldiği zaman ayakta beklerdik. Koyunculukta bile artık koç katımı da yok. Koyunlar sağılmıyor, kuzular yıl boyu anneleri ile birlikte otluyor. Eskinden koçlar sürüden ayrılır Cumhuriyet Bayramında sürüye katılırdı. Onlar da artık ortadan kalktı. Koyun iyi para ediyor ama yediğini bile korutmuyor. Şu anda yaz ama havalar soğuk gidiyor. Hayvan arazide otlayamıyor zaten arazi de az. Akşama kadar hayvanlara burada dolaşıp duruyor. Hayvanlarımız doymazsa bizler de aç kalırız. Artık çobanlık iyi bir meslek değil. Ailenden uzak kalıyorsun. Çocuklarını doğru düğün yetiştiremiyorsun. Devamlı dağda taşta olduğun için insanlardan uzak olduğun için kendini de yetiştiremiyorsun. Çünkü senin yoldaşın hayvanlardır. Evin olmuyor ve banyonu bile yapamıyorsun. Ayrıca çok kurt var. Çoban köpeklerim var ama koyunları kaptırmamak için bir de kurtlarla savaşıyorum” dedi.