Türkiye’de en çok tabyası olan illerden bir tanesi olan Kars’ta, tarihi tabyalar ilgisizlik ve bakımsızlıktan tıkılmaya yüz tuttu.
Sultan Abdülmecit döneminde 1848-1853 tarihleri arasında yaptırılan ve kentteki 46 tabyadan en büyüğü olan, Arap Tabya, günümüzde ahır olarak kullanılıyor.
Demir kapıları ve pencereleri tamamen sökülen Arap Tabya’nın duvarları yıkılmış vaziyette bulunuyor. Karadağ mevkii de bulunan tabya, kısa sürede önlem alınmadığı takdirde tamamen yıkılacak. Her gün çok sayıda yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği Arap Tabya’nın etrafından çok sayıda tabya ve makineli tüfek mevzileri bulunuyor.
Yetkililerin hiçbir önlem almadığı tabyaların birçoğu ise defineciler tarafından kazılmış, Yaz aylarında hayvan barınağı olarak kullanılan tabyaların biran evvel koruma altına alınmasını isteyen vatandaşlar, Vali Rahmi Doğan’ın, tabyaların olduğu bölgeye giderek inceleme yapmasını istedi. Her geçen gün gözler önünde yıkılarak talan edilen tabya gözler önünde adeta kayboluyor.
Kars’ın dört bir tarafında tabyaların bulunduğunu ifade eden vatandaşlar, “Kars tabyalar şehir. Özellikle kalenin etrafında çok sayıda tabya var. Bunlardan sadece birkaçı koruma altına alındı. Ama koruma altına alınmayan talan edildi. İçerileri hayvan barınağı olarak kullanılıyor. Demir kapıları, pencereleri kesilerek götürüldü. Hiç kimse bir önemle almadı. İnşallah sayın valimiz bu tabyalara da el atar ve Kars turizmine kazandırır” dediler.
“Arap Tabya”
Sultan Abdülmecit döneminde 1848-1853 tarihleri arasında yaptırılan tabya şehirdeki 46 tabyadan en büyük olanıdır. Doğudan gelebilecek Rus saldırılarına karşı Karadağ tepesinin üzerinde geniş bir alana kurulan tabyanın etrafı bastion (atnalı) şeklinde derin savunma mevzileri ile çevrilerek mevzi önleri toprak yığılarak desteklenmiş ve tabya binaları da gizlenmiştir.
Mevzi içerisinde düzgün kesme bazalt taşından tabya giriş kapısı ve sur duvarları oluşturulmuş, buradan içeriye girişte ise dikdörtgen planlı büyük bir askeri kışla yapılmıştır. Karadağ tepesinin batısındaki askeri kışlanın arkasında bulunan ve doğu istikametine uzanan tabya içerisinde toprak altına gizlenmiş birbiri ile bağlantılı ve üzeri tonoz kemerli geniş koridorlardan oluşan depo ve mühimmat yerleri bulunmaktadır.
Tabya 1855 Osmanlı-Rus savaşında Şam’dan gelen Arabistan ordusuna mensup askerler tarafından Rus’lara karşı savunulmuş ve bu savaş sonucu Kars Zaferi kazanılmıştır. Bu sebeple tabyaya Arap Tabya adı verilmiştir.